Page 21 - Yıldız'da Yaşam Sayı-1

önemli ekolojik sorunlar ortaya çıkarıyor. At- mosferde doğal olarak on binde üç oranın- da bulunan karbondioksit, sanayileşmeyle önemli derecede artıyor. Kömür, petrol gibi fosil yakıtların bol miktarda kullanılmasıyla atmosferdeki karbondioksit miktarı gittikçe çoğalıyor. Yapılan araştırmalara göre son yıllarda atmosferdeki karbondioksit uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 25 oranında arttı. Bu gelişim sera etkisinin artacağını
ve böylece dünyamızın gittikçe ısınacağını gösteriyor. Dünya ikliminin bu nedenle ısın- ması kutuplardaki buzulları eritiyor, deniz kıyılarında su seviyesini yükseltiyor ve birçok kıyı bölgesi sular altında kalabiliyor.
Radyasyonu emen sera gazları
Güneş ışınlarının yüzde 70’i, yerküre-at- mosfer sisteminde emiliyor ve büyük bir miktarı yerküre üzerinde olmak üzere ısıya dönüşüyor. Yüzde 30’u ise atmosfere tekrar yansıyor. Yeryüzü; ekseriyetle su buharı, karbondioksit gibi sera gazları tarafından yayılan atmosferdeki kızılötesi ışınlarla
da ısınıyor. Isı dengesini sağlamak üzere yerküre yüzeyinin kendisi de kızılötesi ışınlar yayıyor. Bu radyasyonun hemen hemen tamamı bulutlar ve sera gazları tarafından emiliyor. Bunun ancak ortalama yüzde 13’ü emilemeden uzaya kaçabiliyor.
Doğal sera etkisi
Atmosfere her zaman tesir eden sera etkisi
tamamen doğal bir olaydır. Bu etki olma- saydı, yerkürenin yüzeyine yakın bölge- lerde sıcaklık ortalaması -19 °C olacak ve yeryüzünün tamamı buzlarla kaplanacaktı. Böylece hiçbir canlının yaşaması mümkün olmayacaktı. Ortalama yeryüzü sıcaklığı, söz konusu doğal sera etkisi nedeniyle 15 °C’dir ve bu da doğal sera etkisinin yeryüzünü
34 °C civarında ısıttığı anlamına geliyor.
Yayılan sera gazları
Atmosferdeki sera gazlarının miktarı sabit kaldığı sürece yer sıcaklığı da sabit ola- caktır. Ancak endüstriyel devrimden beri karbondioksit ve diğer birçok sera gazının atmosferdeki konsantrasyonları önemli ölçüde arttı. Çünkü insanlık söz konusu sera gazlarını gittikçe artan miktarlarda yayıyor. Örneğin kömür, fuel oil, doğal gaz yakılması ve ormanların tahribi sonucu atmosfere karbondioksit veriliyor.
Küresel ısınma
Sera gazları, çok az miktarda yok olduk- larından bunların emisyonlarının artması konsantrasyonlarının da artmasına sebep oluyor. Ayrıca neredeyse hepsinin ortalama 100 yıl ömrü var. Bu süre içinde çok uzak bölgeler de dahil olmak üzere bütün atmos- fere eşit bir şekilde dağılıyor. Bundan dolayı sadece sanayileşmiş ülkeleri değil, tüm dün- yayı da tehdit edebiliyor ve küresel ısınmaya yol açıyor. Başlayan küresel ısınmanın geriye
Prof. Dr. Mehmet Zengin
Ortalama hava sıcaklığındaki
1 °C’lik artış, insanları besleyen besin maddelerinin başında gelen buğday,
pirinç ve mısır veriminde yaklaşık yüzde 10’luk bir azalmaya yol açıyor.
19